S p r a w o z d a n i e
z realizacji zajęć opiekuńczo – wychowawczych i profilaktyki uzależnień i promocji zdrowia
prowadzonych w świetlicy środowiskowo - terapeutycznej ,,Świetliki” w roku 2014
w oparciu o projekt „Dzieciństwo – oknem na świat

Organizator: Stowarzyszenie „ŻYĆ LEPIEJ”
Współorganizatorzy: Gmina Miasta Toruń, Młodzieżowa Spółdzielnia Mieszkaniowa w Toruniu

Świetlica środowiskowo – terapeutyczna „Świetliki” Stowarzyszenia „Żyć lepiej” i Młodzieżowej Spółdzielni Mieszkaniowej w 2014r. była współfinansowana przez Gminę Miasta Toruń. Świetlica mieści się przy ul. Legionów 53e. W roku 2014 pracowała w oparciu o program pracy opiekuńczo – wychowawczej „Czas wolny inaczej” oraz program zajęć z profilaktyki uzależnień i promocji zdrowia „Zdrowiej i świadomiej żyć”. Popołudniowe zajęcia w świetlicy miały zapełnić dzieciom w wieku 7 – 14 lat - pochodzącym w większości z rodzin dysfunkcyjnych, zagrożonych alkoholizmem, z problemami socjalnymi i społecznymi - czas wolny w sposób możliwie interesujący i być alternatywą dla nudy, dla „bylejakości”. Poprzez atrakcyjną organizację zajęć i realizację w/w programów wychowawczyni świetlicy i współpracujące z nią wolontariuszki zamierzały osiągnąć określone zmiany w postawach, codziennych nawykach i zainteresowaniach dzieci. Osobny plan pracy dotyczył ferii zimowych „Wesołe i aktywne ferie 2014” i miesiąca wakacji letnich „Wesołe i bezpieczne wakacje 2014”, który preferował aktywną formę wypoczynku. Prowadzącymi zajęcia były: Maria Grabska i wolontariuszki: p. Joanna Harasiuk (prowadzenie zajęć z nauki języka angielskiego, pomoc w odrabianiu lekcji, zajęcia plastyczne, gry i zabawy świetlicowe, pomoc przy organizowaniu imprez i uroczystości w świetlicy, itp) i p. Magda Baińska (zajęcia logopedyczne, pomoc w odrabianiu lekcji, gry i zabawy świetlicowe, pomoc przy organizowaniu imprez i uroczystości w świetlicy, itp).

Praca z dziećmi w świetlicy wynikała m.in. z wcześniejszych konsultacji wychowawców, wolontariuszy, rodziców, opiekunów, pedagogów szkolnych i pracowników wspierających działalność świetlicy oraz obserwacji problemów. Wychowawczynie organizowały pracę w grupach poprzez dostosowywanie tematyki zajęć do wieku, obchodzonych uroczystości i świąt, pór roku, do zainteresowań i potrzeb dzieci itp. Poprzez właściwy styl kierowały grupą, tworzyły płaszczyzny udanej interakcji i modelowały różne sytuacje wychowawcze. Stymulowały twórczy rozwój dziecka i jego aktywność. Dzieci uczestniczące w zajęciach świetlicowych uczyły się: planowania pracy, samodzielnego projektowania, podejmowania właściwych decyzji, występowania na forum, logicznego myślenia. Kształciły uwagę, pamięć, koncentrację, aktywność psychoruchową i sprawność manualną, a przede wszystkim wyrównywały braki edukacyjne. W ciągu całego roku uczestnicy otrzymywali systematyczną pomoc w nauce i emocjonalne wsparcie w sytuacjach trudnych, problemowych. Każde dziecko było objęte właściwą opieką i indywidualnym podejściem wychowawczym. Oferta zajęć świetlicowych oprócz walorów wychowawczych i dydaktycznych miała wartości integracyjne, co przekładało się na klimat i przyjazną atmosferę panującą w naszej świetlicy. Świetlica prowadziła dożywianie dzieci.

Praca opiekuńczo-wychowawcza ogólnie skierowana była na:
1. Zaspokojeniu potrzeb środowiska w zakresie zorganizowanej opieki dla dzieci.
2. Przygotowaniu dziecka do samodzielności.
3. Pomocy w odkrywaniu własnych możliwości, predyspozycji, talentów oraz ich twórczego wykorzystywania.
4. Propagowaniu zdrowego stylu życia, kształtowaniu właściwych nawyków zdrowotnych.
5. Wpajaniu szacunku dla tradycji, historii narodowej oraz symboli narodowych.
6. Uczeniu właściwych, bezpiecznych zachowań w różnych sytuacjach.
7. Właściwym i bezpiecznym korzystaniu z dóbr przyrody.
8. Współpracy z rodziną.

W ramach realizacji w/w zadań kontynuowano współpracę z rodzicami lub prawnymi opiekunami dzieci, z pedagogiem szkolnym i psychologiem, która to współpraca umożliwiła wychowawcom wspólne wypracowanie metod i form pracy z dzieckiem mającym problemy dydaktyczne lub wychowawcze. Ponadto zamierzeniem wychowawczyń było też m.in. wspieranie dzieci w rozwoju zainteresowań, zachowań społecznie akceptowanych oraz podnoszenie własnej wartości.

Formami realizacji zajęć były:
1. Zajęcia edukacyjne:
- odrabianie lekcji
- zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze
- zajęcia z kultury osobistej (higieny, zasad dobrego wychowania itp.)
- pomoc w nauce języka angielskiego.
- terapia logopedyczna
2. Zajęcia rozwijające zainteresowania: plastyczne, taneczne, ruchowe, rekreacyjne, muzyczne.
3. Zajęcia grupowe np. gry i zabawy świetlicowe integrujące grupę, jak również rozwijające umiejętności współpracy w grupie, w tym też umiejętności rozwiązywania problemów wynikających z przebywania w grupie rówieśniczej.
4. Zajęcia grupowe rozwijające umiejętności współpracy i współodpowiedzialności.
5. Zajęcia profilaktyczne (profilaktyka pierwszorzędowa) i promocja zdrowia.
6. Praca na rzecz placówki: dbanie o porządek, wyposażenie, estetykę i wystrój świetlicy.
7. Organizowanie imprez okolicznościowych i udział w nich np. konkursy wewnątrzświetlicowe i lokalne „Bezpieczne wakacje”, „Jak należy dbać o higienę i zdrowie?”, „Jestem wolny, kocham siebie, nie chcę się niszczyć”, „Zdrowiu tak – uzależnieniu – nie”, gry terenowe, rajd i inne wynikające z roku kalendarzowego.
8. Uczestniczenie w imprezach kulturalnych: seanse filmowe, imprezy plenerowe, wystawy, warsztaty w muzeach, galeriach plastycznych i inne.
9. Włączanie się w działania na rzecz środowiska lokalnego: „Sprzątanie świata”, rajd „Październik - miesiąc wolny od uzależnień” i imprezy towarzyszące, konkurs Straży Miejskiej „Bezpieczne ferie”, „Bezpieczne wakacje”, akcja zbiórki „Coś miłego i dobrego dla zwierzaka”, festyn „Michajland” i przy ul. Letniej, strojenie choinki osiedlowej przy ul. Lelewela i udział w spotkaniu mikołajkowym w bibliotece osiedlowej przy ul. Lelewela, wigilia Stowarzyszenia „Żyć lepiej” z montażem słowno - muzycznym, itp.

Świetlica w roku szkolnym funkcjonowała 3 godziny dziennie: poniedziałek – czwartek (15.00 – 18.00), piątek (14.00 – 17.00). Do świetlicy uczęszczało ogółem 28 dzieci. Zajęcia były niepłatne. Wychowawca poprzez rozmowy telefoniczne i rozmowy indywidualne z rodzicami, opiekunami prawnymi oraz pedagogiem SP nr 7 i 24 konsultował postępy edukacyjne dzieci, jak też zasięgał informacji o sytuacji materialnej, opiekuńczej panującej w rodzinie w celu weryfikacji spostrzeżeń i ustaleniu wspólnych oddziaływań. Wnioski z rozmów przyczyniły się do zmiany postępowań opiekuńczo – wychowawczych wobec niektórych dzieci. Wśród dzieci uczęszczających do świetlicy były takie, które znajdowały się w trudnej sytuacji socjalnej i prawnej. W roku szkolnym występowały zagrożenia ocenami niedostatecznymi z przedmiotów z powodu m.in. niesprzyjających warunków domowych do nauki i odrabiania lekcji, braku motywacji, nadmiaru innych obowiązków. Pomoc w nauce, jaką otrzymywały niektóre dzieci w świetlicy była jedyną pomocą w osiągnięciu pozytywnych ocen. Dużo do życzenia dawała dbałość dzieci o higienę. W związku z tym co jakiś czas organizowane były pogadanki uświadamiające dzieciom potrzebę wyrabiania nawyku dbania o higienę osobistą, o wygląd zewnętrzny. Organizowane były konkursy z drobnymi nagrodami w postaci środków czystości. Wśród ludzi dobrej woli inicjowano zbiórki odzieży, obuwia, dla dzieci potrzebujących.

W roku 2014 podjęto się realizacji dużej różnorodności zaplanowanych zadań. Dzieci wykazywały dużą aktywność w organizowaniu uroczystości, które odbywały się w świetlicy np. pomogły w organizacji zabawy karnawałowej, Walentynek, Dnia Kobiet, wielkanocnego zajączka, „Dnia Ziemii”, 7 – tych urodzin „Świetlików” zwanych Świętem Świetlicy, „Święta ziemniaka”, Halloween, zabawy andrzejkowej, spotkania z Gwiazdorem. Cyklicznie organizowano urodziny dzieci z drobnymi prezentami Poza tym dzieci chętnie brały udział w imprezach lokalnych np. w festynie Caritas, Michajland i przy ul. Letniej z okazji Dnia Dziecka, stroiły choinkę osiedlową przy ul. Lelewela i brały udział w zabawie i konkursach mikołajkowych w bibliotece osiedlowej. Na uwagę zasługuje cyklicznie ogłaszany konkurs pt. „Coś miłego i dobrego dla zwierzaka” dla piesków z toruńskiego Schroniska, w celu uwrażliwienia dzieci na niedolę niechcianych czworonogów. Konkurs ogłaszany jest podczas ferii i wakacji. Chętne dzieci przynoszą karmę, koce, stare ręczniki itp. Najbardziej aktywny uczestnik otrzymuje nagrodę.. Pod koniec listopada 19 – ro dzieci napisało listy do Gwiazdora w ramach Akcji Gwiazdor 2014. Podczas spotkania wigilijnego Stowarzyszenia „Żyć lepiej” (17 grudnia) zostały wręczone paczki od „dobrych Gwiazdorów”, w których znalazły się prezenty opisane przez dzieci w listach. Powodzeniem cieszą się zajęcia świetlicowe organizowane podczas wakacji i ferii zimowych. Uczestniczą w nich dzieci ze świetlicy, osiedla i okolicy. Dzieci i ich rodzice są zadowoleni i cyklicznie dokonują zapisów. Dwie dziewczynki wyjechały na kolonie letnie ufundowane przez Stowarzyszenie „Żyć lepiej” za pozytywną postawę na zajęciach w świetlicy i pozytywne oceny.

Nasza aktywność w podejmowaniu różnorodnych działań zawarta jest w comiesięcznych sprawozdaniach z realizacji zaplanowanych zadań, pokazana jest również w dokumentacji fotograficznej Kroniki Świetlicy i na stronie internetowej Stowarzyszenia „Żyć lepiej” w zakładce „Świetlice”. Podczas wakacji gościliśmy TVK Toruń, która później wyemitowała program z udziałem dzieci. Oferta naszej działalności ukazała się w gazetce MSM „Nasze Sprawy”. Nasi sympatycy – panie wolontariuszki – chętnie odwiedzają i wspierają świetlicę przynosząc np. odzież dla dzieci i ich rodzeństwa. Włączyły się też w Akcję Gwiazdor 2014.

Zajęcia z profilaktyki uzależnień i promocji zdrowia miały za zadanie kształtowanie postaw zdrowego i bezpiecznego stylu życia bez potrzeby stosowania agresji i używek oraz zdobywania umiejętności życiowych, jak również zapobiegania sytuacjom i zachowaniom problemowym w świetlicy i środowisku dziecka. Zakładały budowanie wspólnej aktywności wychowawczej w podejmowaniu działań i decyzji skierowanych przeciw agresji dziecięcej i uzależnieniom. Treści programu realizowane były na zajęciach trzy razy w tygodniu w wymiarze 30 min. oraz w razie potrzeb wynikających z bieżącego zachowania dzieci, powstałego problemu itp. Zakładano pracę indywidualną, jak i grupową. Głównym celem pracy profilaktycznej było potraktowanie procesu wychowania, jako dbałości o zdrowie psychiczne i fizyczne dzieci.
W wyniku realizacji programu dzieci:
- nabyły wiedzę o tym, że:
* można uzależnić się od wielu rzeczy,
* zażywanie środków uzależniających pociąga za sobą skutki zdrowotne, społeczne i psychiczne,
* wszystkie problemy można rozwiązywać bez używania przemocy i agresji,
* można skutecznie oprzeć się presji rówieśników w sytuacjach podejmowania zachowań ryzykownych.
- nabyły umiejętności:
* postrzegania siebie jako wartościowego człowieka,
* dbania o zdrowie fizyczne i psychiczne,
* konstruktywnego radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych,
* nawiązywania i utrzymywania prawidłowych kontaktów z rówieśnikami i dorosłymi,
* zachowań asertywnych w sytuacjach odmawiania,
* rozpoznawania swoich negatywnych uczuć i wyrażania ich w sposób bezpieczny dla siebie i otoczenia,
* podejmowania właściwych wyborów.

Program realizowany był metodami aktywizującymi na podstawie odwoływania się do doświadczeń dzieci i ich wiedzy poprzez:
* prace plastyczne,
* wiersze, piosenki, teksty literackie,
* gry i zabawy,
* scenki,
* burzę mózgów ,
* burzę pytań,
* mapy mentalne,
* stałe prezentacje i utrwalanie zachowań prozdrowotnych – prace plastyczne, krótkie wypowiedzi pisemne i multimedialne dzieci, * organizację stałych imprez rekreacyjnych i zajęć umożliwiających prezentacje swoich uzdolnień i możliwości,
* wycieczki, rajdy, zajęcia rekreacyjne,
* programy profilaktyczne,
* spotkania z pracownikami Straży Miejskiej.

Realizacja polegała na wdrażaniu programów profilaktycznych i promujących zdrowy styl życia zamkniętych w blokach tematycznych:
1. Bezpieczeństwo w drodze do i ze szkoły/świetlicy
2. Czuję się bezpiecznie
3. Profilaktyka uzależnień
4. Ruch to zdrowie
5. Agresji i przemocy mówimy „NIE”
6. Środowisko społeczne
7. Osiąganie lepszych wyników w nauce
8. Zdrowo żyję

Szczególną uwagę zwrócono również na zajęcia adaptacyjno – integracyjne, które prowadzone były w m.in. kręgu i miały za zadanie zintegrowanie grupy, przełamanie onieśmielenia, poznanie się. Sporządzono też spis Zasad funkcjonowania i zachowania się dzieci w świetlicy. Ogólnie chodziło o wyćwiczenie zachowań w kontaktach z rówieśnikami, podczas zajęć w świetlicy, jak i poza nią.
W pierwszą sobotę października dzieci brały udział w rajdzie inaugurującym lokalną kampanię pod hasłem „Październik, miesiąc wolny od uzależnień” – „Zdrowiu mówimy TAK, uzależnieniom NIE”. W ramach kampanii dzieci wykonywały również prace plastyczne pod w/w hasłem, które wyeksponowane były na gazetce w świetlicy. Przez cały rok w realizacji w/w zaplanowanych bloków tematycznych wspierano się m.in. profilaktyką pierwszorzędową i ćwiczeniami:
1) Blok integracyjny prowadzący do lepszego poznanian się dzieci w obrębie grupy, budowania poczucia akceptacji i przynależności.
2) Trening umiejętności społecznych i interpersonalnych umożliwiający nabywanie umiejętności nawiązywania i podtrzymywania pozytywnych relacji z ludźmi, rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi, opierania się presji grupy.
3) Trening umiejętności psychologicznych pozwalający kształtować właściwe postawy i hierarchię wartości, radzenia sobie ze stresem i napięciami emocjonalnymi.
4) Blok umożliwiający poznanie własnych cech charakteru i wynikających z nich zachowań w różnych sytuacjach, poznanie reakcji i zachowań rówieśników.
5) Blok dotyczący zdrowotnych i społecznych konsekwencji zachowań ryzykownych, często prowadzących do uzależnień, umożliwiający poznanie mechanizmów powstawania zaburzeń i możliwości przeciwdziałania im.

Dzieci chętnie brały udział w scenkach i zabawach w kręgu. Powstałe prace plastyczne stanowiły dokumentację przeprowadzonych zajęć. W ramach zajęć profilaktycznych realizowano również tematykę bieżącą obejmującą umiejętność rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji. Dzieci m.in. analizowały przyczyny powstawania konfliktów i poszukiwały sposobów ich rozwiązywania. Przy okazji poruszono też tematykę zdrowotną. W zajęciach chodziło oto, aby pokazać dzieciom jak cenną wartością jest zdrowie i jak należy o nie dbać.

Wszystkie formy zajęć miały integrować uczestników świetlicy, wyrobić w nich odpowiedzialność i przywiązanie do miejsca, w którym spędzają czas. Natomiast wyjścia zorganizowane uczyły kultury zachowania, odpowiedzialności za siebie i innych, wzmacniały poczucie przynależności do grupy, utożsamiania się z nią.

1. Dokumentacją realizacji programów zajęć są tematy wpisane do Dziennika zajęć rok 2014, ramowe plany pracy rok 2014 oraz plany zajęć na ferie i wakacje 2014. Natomiast chronologiczną dokumentację fotograficzną stanowi systematycznie prowadzona kronika świetlicy oraz informacje i zdjęcia umieszczone na stronie internetowej Stowarzyszenia „Żyć lepiej” w zakładce Świetlice.
2. Efekty praktyczne – osiągnięcie założonych celów, zapisanych przy poszczególnych blokach tematycznych w programach profilaktycznym i opiekuńczo - wychowawczym zatwierdzonych do realizacji na rok 2014 .
3. Osiągnięciem było aktywne uczestniczenie dzieci w zajęciach, integracja grupy i tzw. zdrowa rywalizacja, panowanie nad emocjami, nawyk systematycznego odrabiania lekcji, uzyskiwanie pozytywnych ocen w szkole, kontakt z rodzicami / opiekunami.

wychowawczyni - Małgorzata Grabska

Powrót